Notowania
Waluty NBP
Kalkulatory

Pasywa

Na kapitały własne składają się: kapitał akcyjny, kapitał zapasowy, kapitały rezerwowe. Kapitał akcyjny jest równy sumie wartości nominalnej wszystkich wyemitowanych przez spółkę akcji. Pokazuje on wielkość potencjalnych roszczeń akcjonariuszy do majątku spółki. Jeżeli akcje są emitowane po cenie przewyższającej wartość nominalną akcji, to nadwyżka jest już składnikiem kapitału zapasowego. Na kapitał zapasowy wpływają również zyski zatrzymane w przedsiębiorstwie (czyli nie wypłacone w formie dywidend), jednak dopiero po podjęciu przez walne zgromadzenia akcjonariuszy odpowiedniej decyzji w tej sprawie. Generalnie przeznaczeniem kapitału zapasowego jest pokrywanie strat. Kodeks Handlowy przewiduje, że na kapitał zapasowy powinno być przelewane przynajmniej 8% zysku rocznego, do momentu, kiedy kapitał ten osiągnie wartość co najmniej jednej trzeciej kapitału akcyjnego. Statut spółki może również postanowić o tworzeniu kapitałów rezerwowych na pokrycie szczególnych strat lub wydatków. Kapitały w spółce pełnią jak widać głównie funkcje gwarancyjną, zwłaszcza z punktu widzenia wierzycieli spółki. Wiadomo jednak, że w istocie o wypłacalności spółki decyduje posiadany przez nią majątek.

Drugim - obok kapitałów własnych - najważniejszym źródłem finansowania są zobowiązania. Do kategorii tej zalicza się:

• zobowiązania długoterminowe (o okresie spłaty dłuższym niż rok), czyli: kredyty, pożyczki, wyemitowane obligacje itp.
• zobowiązania krótkoterminowe: kredyty kupieckie, krótkoterminowe kredyty bankowe, krótkoterminowe papiery dłużne wyemitowane przez spółkę, zobowiązania z tytułu wynagrodzeń, wobec ZUS itp.
• fundusze specjalne.

Ciekawą kategorię pasywów stanowią rezerwy. Można powiedzieć, że są to potencjalne zobowiązania spółki, których wielkości nie można jednak dokładnie określić, a czasem nie można nawet powiedzieć czy kiedykolwiek powstaną. Mogą one wynikać z przewidywanych przez spółkę strat, które mogą powstać w przyszłości z tytułu prowadzonych przedsięwzięć (np.: udzielonych poręczeń, postępowań sądowych itp.) lub niespłacenia przez kontrahenta należności. Tworzenie rezerw polega na podwyższeniu pozostałych kosztów operacyjnych lub kosztów finansowych, co zmniejsza wypracowany zysk. Ponieważ jednak strata jeszcze nie powstała, a więc nie nastąpił jeszcze rzeczywisty ubytek w majątku spółki, kwotę rezerwy ujmuje się w pasywach bilansu. Tak więc z jednej strony mamy zmniejszenie pasywów (spadek zysku netto) a z drugiej - zwiększenie poprzez umieszczenie kwoty rezerwy w pasywach. Operacja taka nie zmienia łącznej wartości aktywów ani pasywów.

Rozliczenia międzyokresowe ujmowane po stronie pasywów (bierne) można określić jako rezerwy na wydatki przyszłych okresów. Jednostki dokonują rozliczeń międzyokresowych kosztów w wysokości przypadających na bieżący miesiąc:

• ściśle oznaczonych świadczeń na rzecz jednostki, lecz jeszcze nie stanowiących zobowiązania
• prawdopodobnych kosztów, których kwota lub data powstania nie są jeszcze znane, w szczególności z tytułu napraw gwarancyjnych i rękojmi za sprzedane, złożone produkty długotrwałego użytku.

Rozliczenia te mają charakter zobowiązań (jednak nie udokumentowanych fakturami), których wystąpienie jest pewne lub bardzo prawdopodobne. Rozliczenia międzyokresowe bierne dotyczą raczej przyszłych kosztów, a nie potencjalnych strat, jak to ma miejsce w przypadku rezerw.