List zastawny to nowy instrument rynku kapitałowego w Polsce. Nowy jest jednakże dla współczesnego inwestora, ponieważ w okresie Polski międzywojennej był doskonale znanym i popularnym papierem wartościowym.
Jest to rodzaj długoterminowego papieru dłużnego, podobny do obligacji o bardzo wysokim poziomie bezpieczeństwa. Wysoki poziom bezpieczeństwa gwarantuje podstawa jego emisji. Podstawą tą są wierzytelności banku hipotecznego z tytułu udzielonych kredytów.
W polskim prawodawstwie jedynie wyspecjalizowane banki hipoteczne są uprawnione do emitowania listów zastawnych i jest to dla nich główne źródło refinansowania działalności kredytowej. W dużym uproszczeniu działalność banku hipotecznego polega na udzielaniu kredytów na warunkach określonych w Ustawie o listach zastawnych i bankach hipotecznych, oraz emitowaniu listów zastawnych, natomiast środki pozyskane w ten sposób bank przeznacza na finansowanie kolejnych kredytów.
Rodzaje listów zastawnych
W zależności od podstawy emisji wyróżnia się dwa rodzaje listów zastawnych:
-hipoteczne listy zastawne, w przypadku których podstawą emisji są wierzytelności banku hipotecznego z tytułu udzielonych kredytów zabezpieczonych spełniającymi ustawowe warunki hipotekami na rzecz banku,
-publiczne listy zastawne - emitowane na podstawie kredytów udzielonych bezpośrednio podmiotom o charakterze publicznym, bądź, co bardziej prawdopodobne, przez te instytucje gwarantowanych lub poręczanych.
Instytucje publiczne to w myśl ustawy Skarb Państwa, Narodowy Bank Polski, Wspólnoty Europejskie oraz europejskie lub światowe instytucje finansowe.
Bezpieczeństwo listów zastawnych
Bezpieczeństwo listów zastawnych wynika z przepisów dotyczących postępowania w przypadku upadłości banku hipotecznego - ich emitenta. W takiej sytuacji należności posiadaczy listów zastawnych zaspokajane są w pierwszej kolejności, w pełnej wysokości, wraz z należnymi odsetkami przed innymi zobowiązaniami banku. Źródłem środków są tutaj zabezpieczenia hipoteczne lub w przypadku listów publicznych, poręczenia lub gwarancje instytucji publicznych, dotyczące kredytów będących podstawą emisji.
Rygory ustawy gwarantują, że zabezpieczenia w pełni pokryją zobowiązania banku z tytułu emisji listów zastawnych, a ich posiadacze zostaną zaspokojeni w pełnym wymiarze.
Tak więc ryzyko inwestowania w listy zastawne porównywalne jest z ryzykiem inwestycji w papiery skarbowe i podobnie kształtują się ich rentowności na rynkach gdzie te instrumenty są bardziej rozpowszechnione, jak Niemcy czy Dania. O bezpieczeństwie inwestycji w listy zastawne niech świadczy także fakt, że w całej ponad stuletniej historii funkcjonowania banków hipotecznych w Niemczech nie było przypadku bankructwa takiego banku.
|